تاثیر عصاره آبی دانه شنبلیله (trigonella foenum-graecum l.) بر تغییرات هورمون تستوسترون و اسپرماتوژنز در موش صحرایی

مقدمه: افزایش بی رویه جمعیت در جهان امروز یک مسأله پیچیده و یک بحران برای آینده است. هم چنین شواهد و گفته ها نشان از افزایش گسترده گیاهان قابل دسترس و سودمندی دارد که دارای پتانسیل ضدباروری و تنظیم کننده تولیدمثل در مردان هستند. هدف: با توجه به ویژگی های گیاه شنبلیله و کاربرد گسترده آن، اطلاعات اندکی در مورد تاثیر عصاره دانه شنبلیله بر عملکرد بیضه ها وجود دارد. بنابراین در تحقیق حاضر تاثیر احتمالی عصاره دانه این گیاه بر محور هیپوفیز ـ گناد یعنی میزان هورمون های fsh, lh، تستوسترون، اسپرماتوژ نز و نقش احتمالی آن در ناباروری جنس نر بررسی شد تا نتایج به دست آمده از این تحقیق بتواند در زمینه تنظیم خانواده و باروری سودمند باشد. روش بررسی: حیوانات مورد استفاده در این آزمایش موش های صحرایی نر بالغ از نژاد wistar بود که به 5 گروه 10 تایی در قالب گروه های کنترل، شاهد و تجربی تقسیم شد. عصاره با مقادیر mg/d/rat))150 و 100 و 50 به هر موش و به مدت 14 روز از طریق دهانی خورانده شد. گروه شاهد فقط آب مقطر (حلال) دریافت کرد و گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد. از تمام گروه ها در پایان روز چهاردهم خون گیری به عمل آمد. از نمونه های خونی جمع آوری شده برای اندازه گیری غلظت سرمی هورمون های lh ،fsh و تستوسترون استفاده شد. علاوه بر عوامل فوق از بیضه های حیوان نمونه های بافتی تهیه گردید و تغییرات بافتی بین گروه های تجربی و کنترل نیز بررسی شد. نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون anova و آزمون تکمیلی tukey ارزیابی شد. نتایج: تجزبه و تحلیل آماری نتایج کاهش معنی داری در میزان lh و تستوسترون در گروه های تجربی دریافت کننده mg/d/rat 150 و 100 در مقایسه با گروه کنترل در سطح 05/0p ≤ نشان داد. اختلاف معنی داری در غلظت سرمی fsh در مقایسه با گروه کنترل مشاهده نشد. نتایج حاصله از بررسی های بافتی کاهش تراکم اسپرم در لوله های منی ساز، اختلال در زنجیره اسپرماتوژنز و تخریب سلول های لیدیگ را در گروه های تجربی دریافت کننده دارو نسبت به گروه کنترل بعد از دوره زمانی 14 روزه نشان داد. بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده و بررسی های سایر محققین احتمالاً عصاره دانه شنبلیله با دارا بودن ترکیباتی نظیر ساپوژنین و دیوسژنین که پیش ساز پروژسترون است خاصیت ضدگنادوتروپینی و ضدآندروژنی داشته و میزان lh و تستوسترون را کاهش می دهد. در بررسی های بافت شناسی، تغییرات مورفولوژیکی در لوله های اسپرم ساز، تخریب سلول های بینابینی و نیز تحلیل اپیتلیوم زاینده لوله های اسپرم ساز مشاهده شد.